دربسیاری از موارد با رشد روزافزون تنوع محصولات مدیران در انتخاب آنها دچارتردید میگردند که این مقوله بیشتر بخاطر تخصصی تر و صنعتی شدن مصالح نوین می باشد.

اینکه محصولی که سالیان متمادی مورد استفاده قرارگرفته و مشکلات آن شناخته شده است استفاده شود که در اینجا کفپوش پی وی سی (پلی وینیل کراید) تایل هست و یا مصالح نوین از همین خانواده که کفپوش وینیلی رولی میباشد از یک طرف و یا اینکه با طرحی جدید و مصالح جدید سطح را پوشش دهیم که کفپوش یکپارچه اپوکسی یا پلی یورتان باشد.

انتخاب سخت است بدون داشتن دانش واقعی بدور از تبلیغات شرکتهای سازنده. مقایسه و تصمیم گیری صحیح ایجاد مسئولیت میکند و موقعی سخت تر میشود که این مدیران با انبوهی از مشکلات عملیاتی و فهرستی از مصالح جدید در زمینه های مختلف روبرو هستند و داشتن دانش نیازمند تجربه در تمامی این زمینه ها هست که عملا امکان پذیر نمیباشد. متاسفانه از سوی دیگر متولیان مرکزی که بعنوان راهنما فعالیت میکنند نیز دچار همین سردرگمی هستند و یا از دانش روز بدور هستند.

در این مقاله سعی کرده ایم تا بیشتر با مقایسه این دو خانواده کفپوش ها تصمیم گیری برای مشتریان را علمی تر کنجیم و به نوعی تجربیات را انتقال دهیم که ذکات دانش نشر آن می باشد.

در اینگونه موارد برای یک محصول ویژگیهایی همچون دوام و مقاومت سایشی، روش اجرا و سرعت اجرا، چسبندگی، هزینه ترمیم و نگهداری و تمیزکردن، قابلیت ترمیم پذیری پس از اجرا، زیبایی ظاهری، قدرت جذب یا دفع آلودگی میکروبی و جرم پذیری، مقاومت شیمیایی به انواع مواد، خواص ضد رطوبت، بازرسی و روشهای تست برای تحویل گرفتن پروژه و نهایتا قیمت تمام شده محصول مطرح است.

کفپوشی که بتواند روی هرسطحی آسانتر و سریعتر اجرا شود و دارای ویژگیهای قید شده فوق نیز باشد میتواند گوی سبقت را برباید.

مقاومت های فیزیکی و طول عمر:

درکل دو نوع رزین سینتتیک تولید شده نوع بشر وجود دارد که نوع اول ترموست یا گرما سخت و نوع دیگر ترموپلاست یا گرما نرم نام دارند.

رزینهای گرما نرم همچون پلاستیک های پلی اتیلن و پی وی سی با حرارت دیدن از حالت جامد خارج شده و روان میگردند که با استفاده از این ویژگی میتوان آنها را در مقاطع و ظروف مختلف قالبگیری نمود و اشکال موردنظر را با آنها تولید کرد. این تغییر حالت فیزیکی میباشد. انواع پلاستیکها از این خانواده هستند. اما رزینهای گرماسخت عموما دو یا چند جزیی هستند که پس از مخاوط کردن آنها با واکنش گرمازا سخت میگردند و تغییر شیمیایی داده از حالت مایع به جامد تبدیل میگردند. چسب دوقلو از این خانواده است.

برای تعیین میزان سایش پیوند مولکولی بین اجزای تشکیل دهنده سطح بسیار اهمیت دارد و این ویژگی با اضافه کردن پودرهای مختلف قابل کنترل است که ورود این پودرها به فرمول نقطه شروع یک اشکال میتواند باشد. در فرآیند تولید کفپوش پی وی سی که همراه با مخلوط کردن رزین پی وی سی، فیلرها ( پودر کربنات و یا غیره) و پلاستی سایزر یا نرم کننده همراه است یک اشکال عمده وجود دارد و آن اینکه هیچکدام از این افزودنی ها با رزین اولیه پیوند شیمیایی تشکیل نمیدهند بلکه مخلوط میگردند و سپس گرم شده و تزریق میگردند، بعلاوه اینکه درصد این افزودنیها نسبتا زیاد است و چون مایعی وجود ندارد که عمل خیس شدگی صورت پذیرد فقط مخلوط میشوند. بطور مثال حضور پودرکربنات کلسیم و روغن نرم کننده باعث افت درصد رزین پی وی سی میگردد و نهایتا کاهش کیفیت محصول نهایی. اما در رزینهای دوجزیی اپوکسی یا پلی اورتان مواد افزودنی درحین تولید در کارخانه یا رزین مایع (نه رزین پودری) مخلوط گشته و خیس میشوند. درصد این افزودنیها بستگی به ویژگی مورد نیاز و کیفیت درخواستی مصرف کننده میتواند متغیر باشد برخلاف کفپوش های آماده پی وی سی. بعلاوه اینکه این افزودنیها عموما پس از خشک شدن کفپوش در فرمولاسیون حضور دارند و بطور کامل بین مولکول های رزین اپوکسی / پلی یورتان جای میگیرند و تاثیری روی کاهش حجم و چسبندگی آن تاثیر منفی ندارند.

پس از تولید کفپوش روشهایی برای تست سایشی وجود دارد منجمله تست بوسیله چرخ ساینده CS17 به وزن یک کیلوگرم با دور مشخص 1000 دور در دقیقه. مقدار وزنی که پس از تست از کفپوش ساییده میگردد میزان عدد سایشی آنرا نشان میدهد. این عدد برای کفپوش اپوکسی 25الی 35 گرم، برای پلی اورتان 35 الی 45 گرم و برای کفپوشهای پی وی سی و وینیلی بالای 75 گرم میباشد. یعنی مقاومت سایشی اپوکسی بهترین عدد را داراست. این باعث طول عمر بیشتر این نوع کفپوش و پاخوری بهتر آن میگردد.

آماده سازی سطح و اجرا:

کیفیت سطح بسیار در چسبندگی تاثیرگذار میباشد. چرب نبودن، آغشته نبودن به هرگونه جرم و لایه اضافی باعث افزایش چسبندگی میگردد. برای بالا بردن استحکام یک اتصال، ایجاد یک سطح تمیز لازم است. زیرا تمیزی سطح باعث افزایش کشش بحرانی سطح و پخش شدن بیشتر چسب و در نتیجه افزایش چسبندگی می‌شود.

برای اجرای کفپوش های پی وی سی حتما باید سطح زمین ساب خورده و پس از آن جارو گردد. ساب زدن چنانچه به همراه آب باشدباعث ایجاد گل و لای و پاشیدن آن به اطراف میگردد و چنانچه خشک باشد ایجاد غبار میکند که برای محیطهای بهداشتی هر دومورد اشکال ایجاد میکند. اما برای کفپوش های مایع ساب زدن سطح یک ضرورت نیست. و میتوان با بتونه اپوکسی سطح را همسطح کرد.

با حذف ساب کف سرعت اجرا افزایش می یابد، تمیزی سطح و آلودگی کنترل میگردد و نهایتا هزینه اجرا کمتر خواهد بود. ضمنا برای چسباندن پلی وینیل کلراید با چسبهای معمولی سطح کفپوش نیاز به آماده‌سازی ویژه‌ای دارد چون ماده چسبنده که برای اجرای آن استفاده میگردد از نوع رزینی متفاوت از جنس خود کفپوش است که این یعنی پیوند بین مولکولی بین چسب و سطح و چسب و کفپوش اما ه این نوع آماده سازی امکان پذیر نیست و یکی از دلایل چسبندگی ضعیف کفپوشهای پی وی سی است.

اجرای کفپوش های دوجزیی اپوکسی و پلی اورتان درچندمرحله بصورت لایه ای صورت میگردد بدین معنی که زمان بیشتری نسبت به کفپوش پی وی سی برای اجرا نیاز داریم ولی با درنظرگرفتن اینکه کفپوش مایع بدون درز از رزین و هاردنر (دوجزیی) تشکیل میگردند که پس از مخلوط شدن پیوند شیمیایی گرمازا دارند تا از حالت مایع به جامدی با ویژگیهای منحصربفرد تبدیل گردند، چسبندگی که با سطح ایجاد مینمایند بسیار فراتر از کفپوشهای وینیل هستند که بوسیله چسبهای پایه حلالی صنعتی یا پایه آب P.V.A. (مشابه چسب چوب) با حداقل چسبندگی ایجاد مینمایند.

چسبندگی :

عموما دونوع چسب برای اجرای کفپوش پی وی سی وینیلی مورد کاربرد هست که نوع اول حلال آب برپایه رزینهای PVA که مشابه چسب چوب است و یا پایه حلالی که همان چسب صنعتی هست میباشد.

برای چسباندن پلی وینیل کلراید، پلی اتیلن و پلی پروپیلن با چسبهای معمولی سطح کفپوش نیاز به آماده‌سازی ویژه‌ای دارد چون ماده چسبنده که برای اجرای آن استفاده میگردد از نوع رزینی متفاوتی از جنس خود کفپوش است که این یعنی پیوند بین مولکولی بین چسب و سطح و چسب و کفپوش. اما چسبندگی رزینهای اپوکسی و پلی اورتان به سطح مولکولی است و یک پیوند کووالانسی که قویترین نوع پیوند است ایجاد مینماید.

ﺑﻪ طﻮر ﮐﻠﯽ اﭘﻮﮐﺴﯽ ھﺎ را ﺑﻪ ﺧﺎطﺮ ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ، ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ، ﺧﻮاص ﺧﻮب ﯾﺎ ﺣﺘﯽ ﻋﺎﻟﯽ ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ، و ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮب آﻧﮫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﮐﺜﺮ رزﯾﻨﮫﺎی دﯾﮕﺮ ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ. ﺑﺴﯿﺎری از ﺧﻮاص اﭘﻮﮐﺴﯽ ھﺎ را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺗﻐﯿﯿﺮ داد و اﯾﻦ در ﺣﺎﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﭘﻮﮐﺴﯽ ﺧﺎﻟﺺ ﻋﺎﯾﻖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺮﺧﯽ از اﻧﻮاعی ﮐﻪ دارای ﺧﺎﺻﯿﺖ ﻋﺎﯾﻘﯽ/رﺳﺎﻧﺎﯾﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ ﮔﺮﻣﺎ ھﺴﺘﻨﺪ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﺎﻻﯾﯽ دارﻧﺪ در اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮏ ﮐﺎرﺑﺮد دارﻧﺪ

نظافت، دفع آلودگی میکروبی و جرم پذیری:

موقع تعیین محدوده تمیزی خلل و فرجهای مولکولی بسیار حایز اهمیت خواهند بود چون مهمترین عامل تجمع انواع مواد آلوده کننده هستند که علت وجود این نوع خلل و فرجها از خروج مواد فرار از کفپوش و خش های احتمالی می باشد. مواد فرار در کفپوشهای پی وی سی وینیل بیشتر همان پلاستی سایزر و یا مواد مورد نیاز دیگر که در فرمولاسیون کفپوشهای پی وی سی ضروری هستند می باشد و غیر قابل حذف کردن از فرمول هستند. برای امتحان اینکه چه مقدار از این مواد فرار در فرمول یک کفپوش وجود دارد آنرا کمی حرارت دهید تا سرعت خروج افزایش یابد آنگاه به چشم یا لمس کردن آن چربی را حس خواهید کرد. البته روش صحیح برای بدست آوردن مقدار مواد فرار Static headspace analysis می باشد. این افزودنی ها با خروج از بدنه کفپوش عامل ایجاد تخلخل در سطح شده و محلی برای رشد انواع میکروبها و باکتریها میگردند و نهایتا خروج این روغنها باعث ایجاد ترکهای مویین میگردد. همگی ما با بوی نویی یک خودرو که تازه خریده ایم آشنایی داریم و این همان بوی پلاستی سایزر می باشد که درحال تبخیر شدن می باشد و به سختی مقدار آنقابل تشخیص هست مگر با اندازه گیری دقیق ازمایشگاهی.

خوب است بدانیم چه موادی درفرآیند پس از نصب کفپوش رولی تبخیر می شوند، آن دسته از مواد افزودنیکه درفرآیند پیوند مولکولی رزین کفپوش شرکت ندارند مهمترین این مواد هستند. در کفپوش پی وی سی یا کفپوش رولی وینیل انواع DOP,DBP، اپوکسی سویا وغیره و در کفپوشهای مایع درصد اینگونه مواد بسیار اندک است که عموما درحین فرآیند اجرا و قبل از خشک شدن خارج میگردند و برای همین است که میگویند کفپوشهای مایع کاهش حجم پس از خشک شدن ندارند.

برخلاف کفپوش پی وی سی، کفپوش اپوکسی و کفپوش پلی اورتان هیچگونه پلاستیسایزر ندارند و این را میتوان با لمس نمونه خشک شده که گرم میکنیم ازمایش نمود. کفپوش اپوکسی مایع و کفپوش پلی یورتان مایع پس از خشک شدن بدون درز و نفوذناپذیر و امکان شستشوی روزمره و مداوم و مقاومت به انواع مواد خورنده که در مواد ضدعفونی کننده وجود دارند. نفوذناپذیری یعنی که قارچ و کپک و باکتری و ویروس امکان نفوذ در سطح را نداشته و درنتیجه عملیات پاکسازی بوسیله مواد ضدعفونی کننده بسیار سریعتر و بهتر صورت میگیرد بعلاوه اینکه وجود افزودنی پایه نقره یا همان نانو سیلوربعنوان کشنده انواعی از باکتری و ویروسها که در نوع جدید کفپوشهای وینیلی استفاده میگردند میتواند در کفپوش های مایع نیز مورد استفاده قرار گیرد.

پس در زمینه بهداشتی کفپوشهای وینیلی یک راست مردود اعلام میگردد.

هزینه نگهداری و قابلیت ترمیم :

مقوله ترمیم پذیری کفپوش اپوکسی و پلی اورتان چه از نوع کفپوش بهداشتی بیمارستان چه از نوع کفپوش آنتی استاتیک اتاق عمل  یا اتاق های تمیز ( کلین روم  clean room) مطلب جذابی است. بسیاری از مراکز درمانی به معظل شکستن، کنده شدن و ترک خوردن سطح کفپوشهای پی وی سی مواجه هستند که پس از 2-3 از اجرای کفپوش شروع میگردد و پس از گذشت این چند سال از اجرا نیز تنوع طرح و رنگها آن نوع کفپوش دیگر موجود نخواهد بود و مجبور به وصله چسبانی میگردند. در کفپوش های مایع ترمیم احتمالی سطح بسیار آسان قابل اجرا است. جذابیت این موضوع زمانی بیشتر میگردد که حتی پس از سالیان متمادی نیز این مقوله امکان پذیر خواهد بود. این یعنی یک کفپوش اپوکسی یا پلی اورتان خوب میتواند باندازه عمر ساختمان کارکرد داشته باشد با هزینه تعمیر و نگهداری پایین.

زیبایی ظاهری :

انواع کفپوشهای وینیلی از ذوب کردن مواد اولیه که بشگل پودر یا دانه های پی وی سی میباشند بوسیله دستگاههای تزریق در عرض، طرح و رنگهای مشخص ولی نسبتا متنوع و طرحدار تولید میگردند که در مقایسه با کفپوشهای ریختنی که محدودیت انتخاب رنگ دارند اما عموما طرح دار نمی باشند زیبایی اولیه بهتری دارند. نکته اینکه پس از گذشت زمان و خش افتان و ساییده شدن کفپوش های رولی جلای خود را از دست میدهند و ضمنا لک میگردند و جرم پذیرند.

قیمت تمام شده:

قیمت کفپوشهای اپوکسی و پلی اورتان در مقایسه با وینیل ارزانتر می باشد. این درحالیست که در کشورهای پیشرفته دنیا این قیاس بلعکس میباشد.